Lấp đầy khoảng trống tài chính cho đa dạng sinh học: Vai trò quan trọng của đầu tư tư nhân ở Châu Âu

Gõ Kiến

26-03-2025 

“– Where have all the carp gone? It’s just been a couple of days, but there aren’t many left.” 

Trích “Joint Venture”; Wild Wise Weird [1]

Khi đa dạng sinh học tiếp tục suy giảm trên toàn cầu, Châu Âu đang đối mặt với một câu hỏi cấp bách: liệu nguồn tài chính tư nhân có thể giúp lấp đầy khoảng trống lớn trong việc tài trợ cho bảo tồn hay không? Một nghiên cứu gần đây của zu Ermgassen và cộng sự [2] đã xem xét tình hình tài chính cho đa dạng sinh học ở Châu Âu, cho thấy cả tiềm năng và rủi ro trong các nỗ lực huy động đầu tư tư nhân.

Nguồn vốn công cho bảo tồn vẫn còn hạn chế và thiết hụt. Liên minh Châu Âu ước tính thiếu hụt 18,7 tỷ euro mỗi năm để đạt được các mục tiêu về đa dạng sinh học vào năm 2030. Để đáp lại, các thỏa thuận quốc tế như Khuôn khổ Đa dạng Sinh học Toàn cầu Côn Minh-Montreal (Kunming-Montreal Global Biodiversity Framework) nhấn mạnh việc tăng cường đầu tư tư nhân thông qua các công cụ như tín chỉ đa dạng sinh học (biodiversity credits), trái phiếu xanh (green bonds) và thị trường carbon tự nguyện (voluntary carbon markets) [3].

Trong bối cảnh đó, bằng cách dựa trên 25 cuộc phỏng vấn chuyên gia và nhiều nhóm tập trung, nghiên cứu xác định các yếu tố chính thúc đẩy sự quan tâm của tư nhân. Áp lực kinh tế—đặc biệt trong nông nghiệp—đang thúc đẩy chủ đất đa dạng hóa thu nhập của họ. Đồng thời, các quy định đang thay đổi, những tiến bộ công nghệ trong giám sát đa dạng sinh học và cam kết môi trường ngày càng tăng từ các doanh nghiệp đang thúc đẩy nhu cầu về các cơ hội đầu tư dựa trên tự nhiên.

Tuy nhiên, bất chấp động lực này, vẫn còn những rào cản đáng kể. Hầu hết các dự án đa dạng sinh học đều khó tạo ra lợi nhuận tài chính cao mà các nhà đầu tư tìm kiếm. Sự không chắc chắn về chính trị và quy định, sự không phù hợp giữa sự phức tạp của sinh thái và nhu cầu của nhà đầu tư, và các rủi ro phát sinh từ nhận thức và bất bình đẳng xã hội càng làm giảm niềm tin của nhà đầu tư. Hơn nữa, các chính sách công kém hiệu quả—chẳng hạn như trợ cấp nông nghiệp thưởng cho các hoạt động có hại—thường đi ngược lại chính hình thái thị trường mà chính phủ đang cố gắng xây dựng [4].

Nghiên cứu nhấn mạnh rằng chính phủ vừa là kiến trúc sư vừa là người gác cổng của tài chính đa dạng sinh học. Chính phủ đóng vai trò trung tâm trong việc tạo ra các thị trường đáng tin cậy, đảm bảo tính toàn vẹn sinh thái và giảm thiểu rủi ro đầu tư. Cuối cùng, mặc dù tài chính tư nhân có thể đóng một vai trò hỗ trợ quan trọng, nhưng việc đảo ngược sự mất mát đa dạng sinh học vẫn sẽ đòi hỏi một tầm nhìn rõ ràng, ý chí chính trị mạnh mẽ và đầu tư công bền vững [5].

Tài liệu tham khảo

[1] Vuong QH. (2024). Wild Wise Weird. https://www.amazon.com/dp/B0BG2NNHY6/ 

[2] zu Ermgassen, S. O. S. E., et al. (2025). The current state, opportunities and challenges for upscaling private investment in biodiversity in Europe. Nature Ecology & Evolution, 9, 515–524. https://doi.org/10.1038/s41559-024-02632-0

[3] Karolyi GA, Puente JT. (2023). Biodiversity finance: A call for research into financing nature. Financial Management, 52(2), 231-251. https://doi.org/10.1111/fima.12417 

[4] Damiens FL, et al. (2021). The politics of biodiversity offsetting across time and institutional scales. Nature Sustainability, 4, 170-179. https://www.nature.com/articles/s41893-020-00636-9 

[5] Nguyen MH. (2024). How can satirical fables offer us a vision for sustainability? Visions for Sustainability. https://ojs.unito.it/index.php/visions/article/view/11267